Ból zęba — przyczyny i zapobieganie
- Co to jest leczenie kanałowe i kiedy się je stosuje?
Leczenie kanałowe (inaczej endodontyczne) polega – mówiąc w dużym uproszczeniu – na otwarciu komory zęba, usunięciu chorej miazgi z kanałów korzeniowych, a następnie szczelnym wypełnieniu ich materiałem zastępczym, najczęściej gutaperką. Leczenie endodontyczne stosuje się w przypadku stwierdzenia zaawansowanego i przewlekłego stanu zapalnego miazgi. Prawidłowo przeleczony kanałowo ząb zostaje ocalony przed ekstrakcją i może spełniać swoją funkcję jeszcze przez wiele lat. - Co to jest miazga?
Miazga bogato unerwiona i unaczyniona tkanka łączna wypełniająca jamę zęba. Stan zapalny objawia się bólem, ze względu na unerwienie tej tkanki. Z tego też powodu bywa potocznie nazywana nerwem zęba, choć nie jest nim w dosłownym tego słowa znaczeniu. Miazga pełni m.in. funkcję odżywczą – dostarcza do zęba tlen i substancje odżywcze. Ważna jest także rola czuciowa. Tkanka ta rejestruje ból w reakcji na bodźce. - Jak dochodzi do stanu zapalnego miazgi?
Przeważnie przyczyna leży po stronie nieleczonej, zlekceważonej próchnicy. Bakterie próchnicowe niszczą tkankę zęba coraz głębiej, aż wreszcie docierają do miazgi. Nie zawsze musi być to konsekwencja ubytku widocznego gołym okiem. Może zdarzyć się, że bakterie dotrą w głąb zęba za sprawą rozszczelnionego wypełnienia (dlatego rekomenduje się systematyczny przegląd plomb i okresową wymianę starych wypełnień na nowe). Inną przyczyną wystąpienia stanu zapalnego miazgi może być też uraz mechaniczny zęba. W początkowej fazie pacjent odczuwa tępe pobolewanie zęba przy okazji spożywania gorących lub zimnych produktów. W fazie zaawansowanej ból staje się nagły, rwący i pulsujący, z tendencją do nasilania się nocą lub w pozycji leżącej. To stan do natychmiastowej interwencji stomatologicznej. - Jak rozpoznaje się wskazania do leczenia kanałowego?
Wskazania do leczenia kanałowego stanowią: stan zapalny miazgi, martwica miazgi, powikłania na skutek niedopełnienia kanałów korzeniowych w poprzednim leczeniu (konieczność przeprowadzenia tzw. reendo), zmiany okołowierzchołkowe. Oczywiście zmiany zapalne w obszarze miazgi wywoływane są przez nieleczoną, zaawansowaną próchnicę. Na konieczność leczenia kanałowego wskazują takie objawy, jak: rwący, pulsujący ból zęba, nasilający się nocą lub w pozycji leżącej, tkliwość zęba podczas nagryzania, nadwrażliwość na zimne, gorące lub słodkie napoje i potrawy.W celu rozpoznania wskazań do leczenia kanałowego lekarz stomatolog, oprócz badania jamy ustnej zleca wykonanie zdjęcia RTG, na którym wyraźnie uwidocznione zostaną zmiany zapalne w zębie i w otaczających go tkankach. - Jak długo trwa leczenie kanałowe?
Czas leczenia kanałowego zęba zależy od stanu zęba, budowy korzeni oraz warunków ogólnych panujących w jamie ustnej pacjenta. To sprawa bardzo indywidualna. U niektórych pacjentów możliwe jest przeprowadzenie procedury już w ciągu 1-2 wizyt, u innych trwa to dłużej. Warto podkreślić, że dzięki nowoczesnym rozwiązaniom udało się skrócić ogólny czas leczenia endodontycznego. W zależności od rodzaju zęba i stopnia skomplikowania jego budowy różny jest także czas trwania samej wizyty. Przykładowo pierwszy trzonowiec, czyli szóstka, posiada z reguły trzy korzenie i cztery kanały, przez co wizyta może zająć od 1 do nawet 3 godzin.Sporym ułatwieniem, które znacząco skraca czas leczenia, jest wyposażenie gabinetu w aparaturę do wykonywania zdjęć RTG. Gdy lekarz stomatolog może wykonać zdjęcie pacjentowi bez schodzenia z fotela, to jest to znacząca oszczędność czasu. Na bieżąco może on kontrolować jakość opracowania oraz wypełnienie kanałów. W innych przypadkach lekarz musiałby skierować pacjenta na badanie RTG, co wydłużyłoby proces leczenia o dodatkową wizytę. Oczywiście w niektórych przypadkach ze wskazań medycznych przeprowadzenie leczenia endodontycznego na jednej wizycie może nie być możliwe. - Na czym polega leczenie kanałowe krok po kroku?
Na początku wykonuje się zdjęcie rentgenowskie. Następnie lekarz otwiera komorę zęba i przystępuje do opracowania kanałów korzeniowych. Komora zęba jest niezwykle małym polem zabiegowym, dlatego pomocne bywają takie narzędzia, jak lupy oraz mikroskop stomatologiczny czy endometr do mierzenia długości kanałów. Po usunięciu chorej miazgi kanały zostają poszerzone i zdezynfekowane. Następnie wypełnia się je szczelnie gutaperką i zakłada odbudowę zamykającą komorę zęba. Dzięki mikroskopom stomatologicznym i łatwo dostępnej diagnostyce radiologicznej w wielu przypadkach możliwe jest przeprowadzenie leczenia kanałowego już podczas jednej wizyty w gabinecie. - Dlaczego leczenie kanałowe jest ważne?
Zawsze kiedy jest to możliwe, należy skorzystać z leczenia kanałowego, ponieważ pozwala ono zachować ząb w jamie ustnej jeszcze na wiele lat. Żadna, nawet najdoskonalsza odbudowa protetyczna nie zastąpi pacjentowi naturalnego zęba. Aby leczenie endodontyczne zakończyło się powodzeniem, kanały korzeniowe muszą być precyzyjnie wypełnione. - Po leczeniu kanałowym nadal boli mnie ząb. Czy to normalne?
Ból odczuwalny w pierwszych dniach po przeleczeniu zęba jest normalny i wynika z pozabiegowego podrażnienia tkanek oraz z toczącego się wciąż w tym obszarze stanu zapalnego. Powinien ustąpić pod wpływem ogólnodostępnych środków przeciwbólowych. Jeżeli ból utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie, należy zgłosić się do stomatologa. - Jak wybiela się zęby w gabinecie stomatologicznym?
W przypadku gabinetowego wybielania zębów oferujemy naszym pacjentom dwie opcje: wybielanie nakładkowe bądź z wykorzystaniem lampy Beyond. W pierwszym wariancie pacjent otrzymuje indywidualnie dopasowaną nakładkę oraz środek do codziennego stosowania. Kuracja zajmuje kilka do kilkunastu dni i wymaga od pacjenta pewnej dyscypliny, tj. systematyczności w stosowaniu. Drugi wariant, czyli lampa Beyond, zapewnia uzyskanie bielszego uśmiechu już podczas jednej wizyty w gabinecie. Stomatolog nakłada na zęby pacjenta substancję aktywną, po czym uruchamia lampę aktywującą cały proces. Naświetlanie zajmuje kilkadziesiąt minut. - W jaki sposób substancja aktywna wybiela zęby?
Najczęściej stosowaną substancją wybielającą jest 35-procentowy nadtlenek wodoru. Opisując proces chemiczny wybielania zębów w dużym uproszczeniu można powiedzieć, że substancje barwnikowe odpowiedzialne za żółty kolor zębów posiadają w swej budowie cząsteczki długołańcuchowe. Pod wpływem nadtlenku wodoru dochodzi do zerwania (rozpadu) cząsteczek barwnikowych na cząsteczki krótkołańcuchowe, które wizualnie są jaśniejsze, a nawet bezbarwne. - Czy wybielanie zębów jest bezpieczne?
Tak, wybielanie zębów w gabinecie dentystycznym jest bezpieczne, a zmiany w strukturze szkliwa po zabiegu są znikome i nie różnią się choćby od tych powodowanych przez napoje o niskim pH. - Czy wybielanie może wywołać ból zębów?
Po zabiegu wybielającym część pacjentów może odczuwać nadwrażliwość zębów, jednak jest to efekt przemijający. Doraźnie można pomóc sobie stosując pastę do zębów dedykowaną zębom z problemem nadwrażliwości. - O czym należy pamiętać przed wybielaniem zębów w gabinecie?
Warto pamiętać, że wybielaniu nie ulegają uzupełnienia protetyczne ani stare wypełnienia, dlatego może zajść potrzeba ich wymiany, w celu dostosowania do aktualnego koloru zębów. Ponadto kolor zębów jest wypadkową różnych czynników i nie wszystkie przebarwienia będą jednakowo dobrze reagować na zabieg wybielający. Do grupy tzw. trudnych przebarwień zaliczamy m.in. zmiany powstałe w wyniku stosowania antybiotyków z grupy tetracyklin (szczegóły wyjaśni lekarz stomatolog). Na koniec rekomendujemy pacjentom utrzymywanie tzw. białej diety szczególnie w pierwszych dniach po zabiegu wybielającym.